Yerli yabancı turistler buraya akın etse de teyzeler ne şalvarlarını, ne de meyve bahçelerini terk etmişler. Tonton elleriyle gözlemeler mantılar yapıp, Uludağ’ın eteklerindeki köyde misafirlerini ağırlıyorlar.

                                                                          Tarihi ahşap cami

25.07.2020 tarihinde Kocayayla/Keles dönüşümüzde, buraya geldik ve Cumalıkızık’ı çok beğendik. Fotoğrafçılığa, mimariye, Osmanlı tarihine ya da sadece estetik yerlere meraklı olanların çok keyif alacağı bir yer.

Hafta sonları Bursalıların favori kahvaltı mekanı oluyor, dolayısı ile 10’dan sonra sandalye kapmaca başlıyor. Yaz, kış bu böyle. Diyeceğimiz o ki, kahvaltıya gelecekseniz erken gelin.

                          Kahvaltı ve gezi için ne kadar zaman ayırmalı

Buraya 1 -2 saat ayırmanız yeterli olur. Cumalıkızık’ta kahvaltı yapacaksanız ve fotoğraf çekecekseniz üzerine 1,5 saat daha ekleyin...

                 Rahat gezebilmemiz için kızımızı kahvaltı yaptığımız cafede, Lokum Hayranı Kübra'ya bıraktık

Gelmişken mevsimine göre ilkbahar – yaz böğürtlen ve ahududu, sonbahar -kış kestane almadan gitmeyin...

                                                       Cumalıkızık Tarihi

Cumalıkızık yaklaşık 1300’lü yıllarınca kızıklar tarafından kurulmuş bir yerleşim yeri (bugün gördüğümüz yapılarsa aşağı yukarı 150 yıllık).

                      Kahvaltımızı sağ taraftaki girilmez levhanın bulunduğu çınarlı cafede yaptık, iyiydi

Kızık, konar göçer Oğuz Türkleri‘ne verilen isim. 13. yüzyılın başlarında Moğolların saldırılarından kaçarak Orta Asya’dan Anadolu, İran ve Suriye gibi geniş bir coğrafya kendilerine yeni yurtlar edinmişler. Bursa’ya yerleşmelerinin de 1306 civarında Bursa‘ya yerleştikleri sanılıyor. Bursa merkezdeki hanlar ve burası gibi civar köyler arasındaki ticari ilişkilerin Osmanlı İmparatroluğu’nun doğuşunda önemli rolü olduğu düşünülüyor.

İsmindeki Kızık buradan geliyor ama tabi ki bir de halk kendine göre yakıştırmalarda da bulunmuş: İşte burası dar bir vadide olduğu için kısık kelimesinden kızık türetilmiş vs gibi. Ama aslında burada bir sürü Kızık Türk’ü köyü olduğunu, onlara karakter veren şeye göre bir sıfat aldıklarını, değirmeni çok olana Değirmenlikızık, içinden dere geçene Derekızık gibi isimler verildiğini biliyoruz. Burası da ismini civar köylerden insanların cuma namazı için buraya gelmesinden almış.

Yerli teyzelerle muhabbet ederken buranın nasıl ayakta kaldığını sorduk, onlar da bize savaşı yaşayan annelerinden ve babalarından duyduklarını anlattılar: Aslında köyü koruyabilecek kimse yokmuş çünkü herkes cephedeymiş. Diğer köylerin yağmalandığını duyan köylüler, kendi köylerini kurtarmak için ne erzakları, ne de yakınlarda erzağa ihtiyaç duyan Türk askerleri olduğu halde bir çocuğu askere erzak götürür gibi dağa yollarlar. Dönüşte de çocuk Yunanlar’a bilerek yakalanır. Çocuğa kaç asker var diye sorarlar. Çocuk “Ohooo, yüzlerce” diyince, onlar da apar topar köye bir zarar veremeden çekilirler. Gerçek mi bilmiyoruz tabi...

Fakat böylesine otantik ve önemli bir yerleşim yerinin tarihi ve anıtsal değerinin anca 80’lere gelindiğinde anlaşılmaya başlandığı görülüyor. İlk olarak 1980’de Anıtlar Yüksek Kurulu’nun kararı ile Cumalıkızık koruma altına alınıyor ve burada izinsiz tek bir çivi bile çakılması yasaklanıyor. Zaten çok geçmeden 1981’de de Kentsel ve Doğal Sit Alanı ilan ediliyor. 2000’de de UNESCO tarafından önce Dünya Mirası Geçici Listesi’ne ardından 2014 yılında ise Bursa’yla beraber Dünya Mirası Listesi’ne giriyor...

                                                Cumalıkızık'ta nerede kalınır

Biz kendi karavanımızla günübirlik Kocayayla dönüşü geldik 3-4 saat içinde kahvaltı gezi, fotoğraf çekimlerini tamamladık ve burada kalmadık...

Yine de gidip gelmek çok yorucu derseniz Bursa’da ya da Cumalıkızık’ta kalmak diğer opsiyonlar. Cumalıkızık’ta bir çok ev pansiyon ya da cafe / restoran olarak işletiliyor.

                                              Cumalıkızık sokak ve tarihi evlerinin yapısı

Bu evler genelde moloz taş, kerpiç ve ağaçtan yapılmış; 2-3 kattan fazla olmayan, pencereleri cumbalı, kapı tokmakları ve kulpları dövme demirden, sarılı mavili morlu, rengarenk yapılar. Evlerin bulunduğu sokaklar ise klasik ızgara plana oturtulmamış, arnavut kaldırımı taş döşeme, dar ve kaldırımsız. Meydanlar bile tamamen cami, hamam, çeşme gibi kamusal alanların doğal bir kesişiminden oluşmuş alanlar. İşte evlerin, sokakların, meydanların bu zaman içinden çıkmışcasına olduğu gibi kalma özelliği onu, UNESCO tarafından 2000 yılında Dünya Mirası Geçici Listesi’ne, 2014 yılındaysa Bursa’yla beraber Dünya Mirası Listesi’ne sokan özelliği. Her ne kadar Bursa gibi bir büyük şehire bu kadar yakın olsa da Cumalıkızık, yüzyıllardır asimile olmamış yapısı ile gerçek bir kültür mirası.

                                                   Cumalıkızık nerede ve nasıl gidilir 

Kendi aracınızla gelecekseniz, navigasyonu ayarlarsanız rahatca Cumalıkızık Çınar Ağaçlı meydana gelebilirsiniz..
Aracınızı, otopark işaretlerine bakarak rahatça park edebilirsiniz...

Toplu taşıma ile gelecekseniz; Bursa otobüs terminalinden 38 numaralı otobüsle önce kent meydanına gelip buradan çok sık kalkan minibüslere binip Cumalıkızık’a geçebilirsiniz. Yol yaklaşık 40 dakika sürüyor.